Meccano

Mijn eerste kennismaking met Meccano dateert van de jaren vijftig van de vorige eeuw. Als ik bij mijn Oma logeerde kwam een enkel keertje de Meccanoverzameling van mijn oom uit de kast. Het was een mooie collectie waarbij ook tandwielen zaten. Meccano is altijd duur speelgoed geweest dat eigenlijk alleen was weggelegd voor rijkeluiszoontjes. Bij vriendjes zag je wel eens iets liggen, maar dat stelde doorgaans niet zoveel voor. Ik kreeg mijn eerste bouwdoos op mijn elfde verjaardag. Mijn ouders hadden voor het goedkopere Temsi gekozen, dat grote gelijkenis vertoonde met het echte Meccano. Het had dezelfde kleuren en maten. Het aantal onderdelen was wat beperkter, maar dat was voorlopig geen probleem. De modellenboekjes van Temsi waren minder mooi dan die van Meccano met die prachtige exploded view-tekeningen, maar ik beleefde toch het meeste plezier mijn eigen bedenksels. Het mooiste model uit de Temsiboekjes was de hellende transportbaan. Dat werd helemaal fantastisch mooi toen ik hem van een motor voorzag. Een van mijn laatste modellen was een zelfstandig lopende robot. Ik liep toen op tegen enkele van de belangrijkste beperkingen van dit bouwmateriaal. Zulke constructies waren niet alleen ingewikkeld, maar ook zwaar. Op sommige onderdelen kwamen te grote krachten te staan en de tandwielen gleden over hun assen. Mijn collectie verdween voor vele jaren in de kast. Pas begin jaren negentig, toen ik door omstandigheden naar nieuwe bezigheden zocht, ben ik ermee verder gegaan. In mijn jongensjaren overheerste steeds het gevoel dat ik te weinig onderdelen had. Er waren nu nieuwe mogelijkheden om daar wat aan te doen. In speelgoedwinkels zag je het bijna niet meer, maar ik beleefde veel genoegen aan het afstruinen van rommelmarkten, waar ik regelmatig aardige partijtjes aantrof. Daarnaast ben ik begonnen met het zelf maken van onderdelen. Dat werd een hobby op zich en eigenlijk was het leuker dan het bouwen zelf.

Meccano en andere bouwsystemen
Meccano heeft, net als sommige andere merknamen, de betekenis gekregen van ‘metalen constructiesysteem’. Naast het echte Meccano zijn er in de loop der jaren heel veel vergelijkbare systemen gekomen, waaronder enkele brutale kopieën. Systemen die grotendeels uit kopieerwerk bestaan zijn Temsi en Märklin. In de Sovjet-unie waren dozen te koop die zelfs qua samenstelling exact overeen kwamen met de klassieke Meccano-bouwdozen. Alleen waren de strips van aluminium en de naafbussen niet van messing, maar van ijzer.
Een systeem dat wel zijn eigen concept had, was Trix. Dit viel vooral op door de strips met de vele gaatjes. Dit bouwsysteem was voor de tweede wereldoorlog al een goedkoop alternatief voor het dure Meccano. Het is eerder van de markt verdwenen dan Meccano. In de jaren zestig was het al bijna niet meer verkrijgbaar.
Meccano verloor aan populariteit toen Lego zich meer en meer ging toeleggen op constructietoepassingen. Met Lego had je sneller resultaat. Dat gepruts met boutjes en moertjes vergde veel geduld. Lego werd vooral groot door een slimme benadering van de markt. Als systeem is er veel op aan te merken. Lego is een veredelde blokkendoos. Het blijft een stapelsysteem en het is niet geschikt voor constructiemodellen. Echte constructiesystemen die ook gebruik maken van plastic als grondstof zijn Fischer Techniek en Knex. Fischer Techniek is in gewone winkels bijna niet meer te krijgen, maar nog wel bij webwinkels. Knex, dat toch echt niet zo aantrekkelijk oogt, doet het nog steeds goed.