Middelstegracht





- 1850 -

kaart Van Campen

De Middelstegracht is net als het Levendaal is in twee etappes gedempt. In 1931-1932 is het gedeelte vanaf de Nieuwe Rijn tot even voorbij de Groenesteeg gedempt en 1957 het resterende deel tot aan de Oude Rijn.





- 1932 -

Middelstegracht
Uitkomend op de Oude Rijn

- 2024 -






- 1925 -

Middelstegrachtbrug
Het was een basculebrug die eigenlijk te smal was voor het toenemende verkeer.
Op de hoek zit de kruidenierswinkel van J. Devilee.

foto: W.J. Kret

- 1957 -

hefbrug
Toen in 1930 besloten werd om een deel van de Middelstegracht intact te laten, is de brug vernieuwd.
Het hoekpand van Devilee is intussen herbouwd. Op 19 juli 1957 werd hier Smits's Verfhandel geopend.




- plm 1895 -

Middelstegracht
gezien vanaf de Oude Rijn
De bebouwing aan de rechterkant is in de jaren 60-70 volledig gesloopt.
Het hoge gebouw is wijkcentrum Pniël van de hervormde kerk.

- plm 1890 -

Pniël
Pniël is gebouwd in 1893. Het is tot 1969 in gebruik geweest. In 1970 is het gesloopt.




- 1956 -

Tieleman en Dros
Rechts is een deel van de gereformeerde kerk te zien, die zijn eigenlijke entree aan de Hooigracht had.
Links daarvan staan enkele pabriekspanden van Tieleman en Dros. Daarvoor ligt de Joostenbrug.

foto: Herman Kleibrink

- 2024 -

parkeergarage
Het blok tussen Middelstegracht, ir Driessenstraat en Hooigracht was bestemd voor een parkeergarage, maar het is decennia lang onbebouwd gebleven. Pas in 1987-1988 komt de parkeergarage tot stand, met een schil van woningen (aan de de Oude Rijn) en winkels en bedrijfsruimte (aan de Hooigracht).




- 1956 -

Tieleman en Dros
Hetzelfde stukje, nu gezien vanaf de andere kant.
Op de achtergrond is een stukje van de Oude Rijn te zien en daar bovenuit steekt de gevel van zwembad de Overdekte aan de Haarlemmerstraat.

foto: Herman Kleibrink

- 2024 -




Aan de oostkant is recentelijk ook iets veranderd. Twee bedrijfspanden hebben plaatsgemaakt voor woningen.



- 2010 -

Middelstegracht 151

- 2010 -

Middelstegracht 153

- 2024 -

nieuwbouw
Dit lijkt geschiedsvervalsing, maar het stadsbeeld is er wel op vooruitgegaan.




- 1973 -

Middelstegracht 121
Nadat de doorbraak van de ir Driessenstraat allang gerealiseerd was, sneuvelde dit pand alsnog.

foto: Monumentenzorg

- 2024 -

nieuwbouw
In 1992 moest Middelstegracht 121 wijken voor nieuwbouw.




- 1956 -

Tieleman en Dros met Joostenbrug
Tieleman en Dros had ook een groot gebouwencomplex aan de oostzijde van de Middelstegracht. Het grote pand is plm 1960 afgebroken voor de doorbraak van de is Driessenstraat. De halsgevel aan de linker kant had eerder al plaats moeten maken voor een bedrijfsgebouw

- 2024 -

doorbraak
Het rechterdeel van Tieleman en Dros is blijven staan. Dit complex dat zich uitstrekt tot de Uiterstegracht, is in 1985-1986 verbouwd tot bedrijfsverzamelgebouw.




- plm 1880 -

Zeepziederij
In 1827 begonnen Tieleman en Dros met hun bedrijfsactiviteiten door de overname van zeepziederij De Gekroonde Haan. In 1877 begon het bedrijf met een groente- en vleesconservenfabriek .



- 1927 -

nieuwbouw
In 1912 werd de zeepziederij verbouwd en bij de conservenfabriek betrokken.

- 2010 -

Van de fabrieken van Tieleman en Dros is een groot deel gesloopt, maar deze gebouwen hebben het overleefd.




- 1956 -

gedeeltelijke demping
In 1931 werd de gracht gedempt tot net even voorbij de Groenesteeg.
Op de voorgrond is een van de twee loopbruggen te zien die de gebouwen aan beide zijden van de gracht met elkaar verbonden. Op de achtergrond is de Joostenbrug zichtbaar en daarachter de zuilen van de hefbrug bij de Oude Rijn.3/jan/2025 11:32


 foto: Herman Kleibrink 		In 1929 was een deel van de walmuren van de Middelstegracht ingestort en na inspectie bleek dat de resterende walmuren in slechte staat verkeerden. De gemeente zou de gracht het liefste dempen. Die werd gezien als een onooglijk en kwalijk riekend grachtje, terwijl getwijfeld werd aan het nut als vaarweg. Men wilde er liever een verkeersstraat van voldoende breedte van maken. Dat bespaarde de kosten van nieuwe walmuren, maar ook van de bruggen, die vanwege het verkeer eigenlijk vervangen moesten worden. Er waren echter twee bedrijven die bezwaar hadden tegen de demping. Tieleman en Dros gebruikte het vaarwater voor de aanvoer van groente. De Conservenfabriek „De Verwachting" voorheen E. J. Schoondergang-Speet had net een aantal panden tussen de Middelstegracht en de Uiterstegracht aangekocht om daar haar bedrijf voor te zetten. Het belang van “De Verwachting” bleek uiteindelijk minder groot omdat dat bedrijf ook gebruik kon maken van de Uiterstegracht als aanvoerroute. Besloten is toen om de Middelstegracht voor de helft te dempen. Het resterende gedeelte van de gracht zou gedeeltelijk versmald worden. De Middelstegrachtbrug bij de Oude Rijn zou worden vervangen door een bredere hefbrug. Tieleman en Dros zou een bijdrage leveren aan de kosten. Het werk is in 1930-1931 uitgevoerd.




- plm 1931 -

Huibertsbrug
Een levendig tafereeltje bij de kruising met de Groenesteeg.
De Groenesteeg was toen nog een belangrijke winkelstraat. Aan de puien is dat nog altijd te zien. Bij de demping van 1930-1931 verdween de Huibertsbrug die de Eerste en de Tweede Groenesteeg met elkaar verbond.

- 2024 -

kruising Groenesteeg
Van het plaatje van weleer is niet veel meer terug te vinden. Alleen het pand op de linkerhoek van de Groensteeg staat er nog.




- 1982 -

Middelstegracht 79-77
Op Middelstegracht 77 (rechts) was vanaf 1957 een fabriek van elektronische apparatuur gevestigd met wisselende namen:
1957 Curtiss Wright
1961 Veramin
1964 Indal Holland
In 1969 stond het bedrijfspand te koop.
Op Middelstegracht 79 (links) was vanaf 1969-1971 de Oosterse tapijthandel 'Koerdistan' gevestigd.
In 1982 werden beide panden aangekocht door de gemeente Leiden.

foto: Monumentenzorg

- 2025 -

nieuwbouw
De nieuwbouw is waarschijnlijk rond 1983 gerealiseerd




- 1982 -

Middelstegracht 31-37
In ongeveer 1959 vestigde Cyclop verpakkingen zich op Middelstegracht 31. Het bedrijf is daar tot het einde van 1962 gebleven.
De Conservenfabriek „De Verwachting" voorheen E. J. Schoondergang—Speet begon in 1930 aan de Middelstegracht in de panden 45-53. In 1963 verschoof het bedrijf naar de bedrijfspanden rechts daarvan, op Middelstegracht 31. Schoondergang ging in 1972 failliet. In 1973 werden de panden ingebruik genomen door Technisch Handelsbureau Sjardin. het bedrijf bleef daar tot eind 1980. In 1981 kocht de gemeente de panden met de bedoeling om daar woningen te bouwen.

foto: Monumentenzorg

- 2024 -

nieuwbouw
Op 29 april 1983 werd de eerste paal geslagen.




- 1982 -

Sjardin


 foto: Monumentenzorg

- 2024 -

nieuwbouw
In 1983 zijn op het terrein van Sjardin 37 woningen gebouwd.

foto: Monumentenzorg




- 1925 -

kleuterschool
met op de voorgrond de Duivelshoornbrug

foto: W.J. Kret

- 2025 -

kleuterschool
Dit gebouw is in 1925 gesticht als christelijke bewaarschool. In de jaren zestig kreeg het de naam ‘Kleuterschool ’t Woelige hoekje’. Het is waarschijnlijk tot in de jaren zeventig als school in gebruik gebleven. In 1984 werd het gekocht door de gemeente. Het is in dat jaar gebruikt als tijdelijk onderkomen voor het Volkshuis dat in die periode verbouwd werd. In 1986 is het verkocht aan enkele kunstenaars.




- 1982 -

Middelstegracht 16
Op 27 juni 1957 werd hier Druco Drukkerijbedrijven geopend. Het bedrijf verhuisde in 1967 naar de Hoge Rijndijk.
De nieuwe gebruiker was Habo keukens die er een showroom had.
Van 1971 tot 1976 was hier de Stichting Centrale boekhouding van woningcorporaties gevestigd.

foto: Monumentenzorg

- 2024 -

nieuwbouw
In 2007 is er een nieuw pand op deze plek gezet.




- 2010 -

open plek

- 2024 -

nieuwbouw
In 2010 is hier een gebouw met neergezet met appartementen voor jongeren met een progressieve spierziekte.




- 1900 -

Duivelshoornbrug
Gezicht vanaf de voormalige Sint Annabrug bij de Nieuwe Rijn.


- 2024 -

nieuwbouw
De nieuwbouw aan de linkerkant is van 1983.




- 1932 -

Sint Annabrug