Levendaal





- 1850 -

kaart Van Campen
Het Levendaal is in twee etappes gedempt. Bij de demping in 1935 bleef het stukje tussen Korevaarstraat en Steenschuur gespaard, maar eerder is het Levendaal zelfs nog een stukje uitgebreid. Omdat de Vierde Binnenvestgracht zou worden gedempt, is het Levendaal in 1867 doorgetrokken tot de Zoeterwoudse singel om te voorkomen dat het Levendaal zou eindigen in een doodlopend stuk gracht zonder de mogelijkheid van doorstroming. Over het verlengde Levendaal werden twee bruggen gebouwd.
Het stukje Levendaal tussen Korevaarstraat en Steenschuur is in 1961 gedempt.





- 1879 -

Van Campen
Het stukje Levendaal bij de Zoeterwoudsesingel.

- 1905 -

Rustieke brug over het Levendaal
gezien vanaf de Zoeterwoudsesingel




- 1924 -

Plantagebrug

foto: W.J. Kret

- 2024 -

De plek waar ooit de Plantagebrug lag




- 1934 -

Vestbrug
De vestbrug lag op het punt waar het Levendaal vroeger uitkwam op de Vierde Binnenvestgracht.



- 2024 -

De plek waar de Vestbrug lag




- plm 1900 -

gezicht vanaf de Vestbrug
Links de houtopslag ter hoogte van de Pakhuisstraat.
In de verte is de Levendaalbrug te zien, ter hoogte van de Rijnstraat.



- 2024 -

De huizen op de hoek van de Pakhuisstraat zijn nog herkenbaar.




- 1976 -

Levendaal 199

foto: Monumentenzorg

- 1976 -

Brandspuithuisje

- 1975 -

Levendaal - hoek Pakhuisstraat


De gevel van het bedrijfsgebouw aan de linkerkant maakte deel uit van een fabriek van wollen stoffen, die reikte tot aan de Pakhuistraat. In 1942 kocht conservenfabriek Vita N.V. het brandspuithuisje van de gemeente. Vita schijnt plannen te hebben gehad om op die locatie een nieuw fabriekspand neer te zetten en het terrein van het brandspuithuisje kon daarbij betrokken worden. Blijkens de foto's is er door Vita niet gesloopt en niet gebouwd. Het bedrijf vestigde zich aan de andere kant van het Levendaal op nummer 174. Begin jaren tachtig gingen het fabriekspand en het brandspuithuisje alsnog tegen de vlakte.



- 2024 -

de huidige bebouwing
De nieuwbouw dateert van 1983.




- 1958 -

De conservenfabriek van Vita N.V.
Levendaal 168-174
Vita is waarschijnlijk rond 1942 op deze locatie begonnen.



- 1973 -

Citin, een fabriek in chemische producten
Het is de latere gebruiker van het fabriekspand.
Het gebouw is in in 1984 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw.

Foto: Monumentenzorg

- 2024-

nieuwbouw op het perceel van Citin
De woningen zijn in 1985 gereedgekomen.




- plm 1905 -

Levendaal tussen Kraaierstraat en Rijnstraat
Gezien naar het oosten.
In de verte ligt de Levendaalbrug ter hoogte van de Rijnstraat.



- 2024 -

Van Wijk
Het fabrieksgebouw van Van Wijk (links) dateert uit 1913. Het is in 1988-1989 verbouwd tot appartementencomplex.




- 1934 -

Levendaal tussen Kraaierstraat en Rijnstraat
Gezien naar het westen.
In de verte ligt de Bethlehembrug ter hoogte van de Kraaierstraat.



- 2024 -






- plm 1890 -

Levendaal tussen Geregracht en Kraaierstraat
Gezien naar het oosten.
Aan het eind is de Bethlehembrug te zien.



- 2024 -






- 1934 -

Levendaal tussen Kraaierstraat en Geregracht
Gezien naar het westen.
In de verte is de Geerbrug te zien.



- 2024 -






- plm 1900 -

Hoek Geregracht
De Geregracht is gedempt in 1880. Sinds het eind van de negentiende eeuw stond op de hoek de zuivel- annex broodfabriek 'De Vereeniging'. De melkinrichting is in 1940 opgeheven. De broodfabriek is tot begin jaren zestig in bedrijf gebleven.



- 1976 -

Devilee-Reizevoort
In 1965 maakte de broodfabriek plaats voor het garagebedrijf Devilee-Reizevoort dat op 24 mei zijn deuren opende.

foto: Monumentenzorg




- 1989 -

twee winkelpanden
Het garagebedrijf Devilee-Reizevoort vertrok op 1 februari 1982. De garage werd opgesplitst in twee winkelpanden en de gevolgen zijn zichtbaar. De strakke moderne architectuur van de garage had nog wel wat, maar nu werd het een rommelig zooitje met schreeuwende reclameborden en een stoep vol uitgestalde winkelwaar.
Op de hoek (nr 79) kwamen achtereenvolgens:
1982 de keukenfirma Grandorama
1985 Van Onderen Tapijt
1988 Kurk Koop
1999 Olympia Uitzendbureau
In het belendende pand (nr 71):
1981 Vierman Cash & Carry, bruingoed-witgoed
1993 Stucshowroom



- 2024 -

nieuwbouw
In 2003 werd het voormalige garagepand gesloopt. De nieuwbouw die in 2005 gereed kwam, had een totaal ander karakter en doet zelfs een beetje denken aan de robuuste gevel van de broodfabriek van weleer. Deze minder kwetsbare architectuuur is eigentijds, maar past tegelijk goed in een zich ontwiklende oude binnenstad.




- 1959 -

hoek Wielmakersteeg
Dit pittoreske hoekje lag aan de andere kant van het Levendaal. Het werd flink aangetast toen de Gebr. Huisman daar in 1964 een showroom lieten bouwen.



- 2024 -

glazen doos
architect: Kees Bik
Het bouwwerk aan de rechterkant van de Wielmakersteeg, dat toch niet meer is dan een glazen doos, wordt inmiddels niet meer door Huisman gebruikt. Een deel van de begane grond wordt sinds 2004 gehuurd door industrieel ontwerper en lichtkunstenaar Frans van Nieuwenborg.


In de jaren tachtig bouwde de firma Huisman weer een nieuw pand, nu iets verderop aan het Levendaal. Tussen Koenesteeg en Nieuwebrugsteeg waren eind jaren zeventig vier pandjes gesloopt, de nummers 66-66a, 68-68a, 70, 72 en 72a. In dat gat bouwde Huisman begin jaren tachtig een pand met een showroom en daarboven kantoorruimte.



- 1971 -

Levendaal 66-66a

foto: Monumentenzorg

- 1967 -

Levendaal 68-68a

foto: Monumentenzorg

- 1967 -

Levendaal 70, 72 en 72a

foto: Monumentenzorg

- 1967 -

Levendaal 74-76

foto: Monumentenzorg




kraak noch smaak
architect: Splinter

Globaal gezien lijken het nog steeds vier huisjes, die niet groter of kleiner zijn dan de rest van de bebouwde omgeving. Er is nadrukkelijk naar gestreeft om het nieuwe gebouw te laten passen in de omgeving. Dat is gelukt, maar het mist tegelijk iedere vorm van expressie.





- 1905 -

Gezicht vanaf de Geerbrug
Links de brood annex zuivelfabriek.
Halverwege deze gevelrij zou rond 1910 de doorbraak van de Oranjeboomstraat komen. In de verte is de Sint Jorisbrug te zien.



- 2024 -

Het witte torentje staat op de hoek van de Oranjeboomstraat.


- 1879 -

kaart van Van Campen




- 2024 -


Begin twintigste eeuw werd het wijkje tussen Korevaarstraat en Geregracht gesaneerd. Er kwam een nieuw stratenplan en midden door het wijkje liep de Oranjeboomstraat, genoemd naar molen 'De Oranjeboom' die aan het eind van de Zijdgracht (later Korevaarstraat) had gestaan.



- 1905 -

Levendaal ter plaatse van de doorbraak van de Oranjeboomstraat
vrnl de nummers 47-61 De middelste vier huizen stonden tussen de Slagerspoort (links) en de Danielspoort (rechts).
Het meest rechtse pand (nr 47) is blijven staan.



- 1909 -

Nog een keer de locatie van de Oranjeboomstraat
Links de vier huisjes tussen de Slagerspoort en de Danielspoort. In het midden staat het pand dat op de rechterhoek van de Oranjeboomstraat kwam.

tekening: George Albert Schrijvers




- 1934 -

Levendaal ter plaatse van de doorbraak van de Oranjeboomstraat
gezien vanaf de Korevaarstraat.
Rechts is het begin van de nieuw aangelegde Oranjeboomstraat te zien met op de linker hoek de nieuwbouw.
Het grote gebouw links achter de bomen is de zeepfabriek van Sanders.
In de verte is de Geerbrug zichtbaar.



- 2024 -

zicht op de Oranjeboomstraat




- 1962 -

Links het begin van de Oranjeboomstraat
De straat werd begin jaren tachtig aan de rechterkant verbreed ten behoeve van de cityring.
Van dit rijtje zijn uiteindelijk alleen de meest rechtse twee panden behouden gebleven.

foto: N. van der Horst

- 2015 -

De Oranjeboomstraat na de verbreding
De nieuwbouw met het karakteristieke torentje is van 1987. De architect is Rob Nord van het Haagse bureau Van Veldhoven en Partners.




- plm 1910 -

de locatie van de latere Oranjeboomstraat
gezien vanaf de kant van de (huidige) Korevaarstraat.
De foto is genomen vanaf de Sint Jorisbrug. Onder de pijl staat het huis dat na de doorbraak de rechter hoek van de Oranjeboomstraat werd.

foto: N. van der Horst

- 2024 -




- plm 1910 -

Het stuk tussen de latere Oranjeboomstraat en de latere Korevaarstraat
gezien vanaf de kant van de (huidige) Korevaarstraat.
De foto is genomen vanaf de Barbarabrug.
Op de achtergrond is de Sint Jorisbrug te zien.
De pijl geeft weer het huis aan dat na de doorbraak op de rechter hoek van de Oranjeboomstraat kwam te staan. Het huis uiterst rechts stond op de hoek van de Zijdgracht, wat later de Korevaarstraat werd.
Het huis links daarvan werd in de jaren dertig herbouwd.
Het huis daarnaast is het enige van dit hele plaatje dat er nu nog staat.



- 2024 -

Het huis met het gele zonnescherm is het enig overgebleven pand.
Nu is daar Zandvliet's Bloemen & Kadowinkel gevestigd.





- plm 1890 -

Sint Jorisbrug
Het middelste deel van bovenstaand plaatsje van dichtbij gezien.
vlnr zijn dit de nummers: 45, 43, 39, 37, 35 , 33, 29 (gedeeltelijk)
Het steegje tussen nummer 29 en 33 is de Bregtenpoort.



- 2024 -

Nieuwbouw
Alleen het meest rechtse pand is overgebleven.





- 1979 -

Korevaarstraat-hoek Levendaal

- 2024 -

invulling van de lege hoek
Dit kantoorpand is in 1986 opgeleverd.





- plm 1930 -

Barbarabrug
Zicht op dezelfde kruising Levendaal-Korevaarstraat, maar nu van gezien vanaf de Oranjeboomstraat.
In het midden zijn de bruggehoofden te zien van de gesloopte Sint Jorisburg. De brug werd in 1924 verwijderd, omdat hij overbodig werd geacht na de verbreding van de Barbarabrug. De Sint Jorisburg lag voor de Sint Jorissteeg waarvan het begin te zien is.
In het midden is het huis te zien dat op de hoek van de Korevaarstraat stond.



- 2024 -

Parkeergarage
De parkeergarage die in 1985-1986 werd gebouwd, domineert nu de rechterzijde van dit stukje Levendaal. De Sint Jorissteeg werd aan de rechterkant verbreed ten behoeve van de verkeersader. De linkerkant schoof ook een eindje op. De parkeergarage staat op de oorspronkelijke locatie van de steeg.





- 1980 -

muur speelplaats Barbaraschool
rechts het begin van de Koenesteeg

foto: B.B.M Jansen

- 2024 -

nieuwbouw




- 1983 -

Sint Barbaraschool

foto: B.B.M. Jansen

- 2024 -

locatie Sint Barbaraschool




- 1962 -

voor de doorbraak
Links van de Sint Barbaraschool liep de Krouwelsteeg. Na de lage huisjes is een stukje van de zeepfabriek van Sanders te zien. rechts daarvan liep de toen nog heel smalle Sint Jorissteeg.

foto: B.B.M. Jansen

- 2024 -

doorbraak
Het hele gedeelte van de Sandersfabriek tot en met de Sint Barbaraschool is verdwenen. Rechts is een stukje te zien van de nieuwbouw op de plek van de Sint Barbaraschool.




- 1938 -

locatie van de doorbraak
Dit is hetzelfde stukje, gezien vanaf de andere kant. Links het begin van de Sint Jorissteeg. Vanaf dat punt, tot aan de Barbaraschool zijn de huizen afgebroken.
Het huis op de linkerhoek van de Sint Jorissteeg heeft later plaats gemaakt voor een uitbeiding van de zeepfabriek van Sanders.



- 2024 -

doorbraak




- plm 1900 -

de Sint Jorisbrug
Terug in de tijd, toen de brug er nog lag.
Het huis op de rechterhoek van de Sint Jorissteeg (Levendaal 44) was nog niet tot winkel verbouwd. In de jaren vijftig en zestig was daar een zaak in tweedehands goederen gevestigd.



- 2024 -






- 1971 -

nieuwbouw bij de zeepfabriek van Sanders
Dit is de linkerhoek van de Sint Jorisstraat

foto: Monumentenzorg

- plm 1970 -

De zeepfabriek van Sanders
met de nieuwbouw aan de rechterkant.

foto: Henk Spek




- plm 1880 -

Zijdgracht uitkomend op het Levendaal
De Zijdgracht werd in 1886 gedempt en heette voortaan Korevaarstraat.
Boven de brug is het begin van de Barbarasteeg te zien. De bebouwing links daarvan is in 1922 afgebroken voor de doorbraak van de Korevaarstraat.

foto: J. Goedeljee

- 1970 -

Na de demping van de Zijdgracht
Twee topgevels aan de linkerkant zijn vervangen door lijstgevels.
In het midden is de doorgetrokken Korevaarstraat te zien.
De bebouwing aan de rechterkant staat er nog.
Het tweede huis vanaf de hoek is nog te zien op de foto van de Sandersfabriek, hierboven.

- 2015 -

Parkeergarage
Alle oude bebouwing aan de rechterkant van de Korevaarstraat is nu verdwenen. In 1985-1986 is op die locatie de parkeergarage gebouwd.
De huizen op de linkerhoek van de Korevaarstraat zijn in de jaren zevenig gesloopt.




- 1969 -

hoek Korevaarstraat-Levendaal
De bebouwing moest wijken voor een parkeerterrein.

foto B.B.M. Jansen

- 2024 -

Parkeergarage
Parkeren gebeurt hier nu ondergronds.




- 1960 -

Barbarabrug
Het stukje Levendaal dat nog niet gedempt is eindigt hier bij de kruising met de Korevaarstraat.

foto B.B.M. Jansen

- 2025 -






- 1962 -

Kort Levendaal
Zo werd het laatste stukje Levendaal ook wel aangeduid.

- 2024 -

Garenmarktplein
In de jaren zeventig is het hele bouwblok aan de recherkant gesloopt.




- 1960 -

de knik aan het eind
Het Levendaal dat schuin aanloopt op de Steenschuur, krijgt op het laatst knik waardoor het daar een rechte hoek kan maken

- 1958 -

Leefsteenbrug
Deze brug overspande de aansluiting op de Steenschuur.